Translate
🔔 This is not an official government website. We provide information to help you apply for government services. | 🔔 यह कोई सरकारी वेबसाइट नहीं है। हम केवल सरकारी सेवाओं के लिए जानकारी प्रदान करते हैं। | 🔔 ही अधिकृत सरकारी संकेतस्थळ नाही. आम्ही केवळ शासकीय सेवांबद्दल माहिती देतो.

नानाजी देशमुख कृषि संजीवनी प्रकल्प — टप्पा 2.0 (PoCRA Phase-II)

Karan Ghongade Post a Comment
Update: ... minutes read
NEW
नानाजी देशमुख कृषि संजीवनी प्रकल्प 2.0 (PoCRA 2.0)
(जागतिक बँकेच्या सहकार्याने महाराष्ट्र शासनाचा हवामान-सहनशील कृषी विकास प्रकल्प)
नानाजी देशमुख कृषि संजीवनी प्रकल्प 2.0 (PoCRA Phase-II) हा महाराष्ट्राच्या लहान व मध्यम शेतकऱ्यांना हवामान बदलाच्या संकटातून संरक्षित करण्यासाठी तयार केलेला सर्वात मोठा राज्य-स्तरीय कृषी प्रकल्प आहे.
1. प्रकल्प ओव्हरव्ह्यू

नाव: नानाजी देशमुख कृषि संजीवनी प्रकल्प 2.0 (PoCRA 2.0)
अंमलबजावणी: महाराष्ट्र शासन – कृषी विभाग
सहकार्य: जागतिक बँक (World Bank)
कालावधी: अंदाजे 6 वर्षे (2025–2031)
उद्दिष्ट: हवामान बदलाच्या धोक्यांपासून शेतकऱ्यांची उत्पादकता, उत्पन्न आणि सुरक्षितता वाढवणे.

2. उद्दिष्टे (Objectives)
  • हवामान-सहनशील (Climate-Resilient) शेती विकसित करणे
  • शेतकऱ्यांचे उत्पन्न स्थिर करणे आणि उत्पादन वाढवणे
  • जल व्यवस्थापन व मृदा आरोग्य सुधारणा
  • सेंद्रिय/कमी खर्चाची शेती पद्धती प्रोत्साहन
  • डिजिटल कृषी तंत्रज्ञान (GIS, App-आधारित मार्गदर्शक) लागू करणे
3. प्रकल्पाचे प्रमुख घटक
  1. जल व्यवस्थापन: ठिबक, स्प्रिंकलर, जलसाठे, जलसंवर्धन कामे
  2. मृदा आरोग्य सुधारणा: मृदा चाचणी, शेणखत, सेंद्रिय घटक
  3. पीक विविधीकरण: जोखीम कमी करण्यासाठी मिश्र पिके
  4. कृषी यांत्रिकीकरण: यंत्रसामग्रीसाठी अनुदान/क्लस्टर सुविधा
  5. बाजारपेठ व मूल्यसाखळी: FPO, SHG, प्रक्रिया युनिट, ब्रँडिंग
  6. डिजिटल शेती: मोबाइल अ‍ॅप, हवामान माहिती, उपग्रह-आधारित विश्लेषण
4. प्रकल्पातील जिल्हे आणि गाव

PoCRA 2.0 राज्यातील दुष्काळग्रस्त, सिंचन-अभावीत, आणि हवामान धोका जास्त असलेल्या भागात राबवला जातो. यात शेकडो गावांचा समावेश होतो. जिल्हानिहाय अंतिम यादी शासन GR मध्ये जाहीर केली जाते.

आपल्या जिल्ह्याची अचूक गाव यादी संबंधित जिल्हा कृषी कार्यालय किंवा पोर्टलवर उपलब्ध असते.
5. वित्तीय रचना (Budget & Finance)
घटकतपशील
एकूण निधीसुमारे ₹6,000 कोटी (World Bank + राज्य)
शेतकऱ्यांना थेट लाभजल/मृदा/अधिक उत्पादनासाठी अनुदान, तंत्रज्ञान-सहाय्य
सामुदायिक गुंतवणूकFPO, SHG, ग्रामीण पायाभूत सुविधा
6. अंमलबजावणी प्रणाली
  • राज्य प्रकल्प संचालक (PoCRA)
  • जिल्हा प्रकल्प विभाग
  • तालुका कृषि अधिकारी / BDO
  • FPO / SHG / ग्रामपंचायत सहभाग
  • MIS / Mobile App / GIS मॉनिटरिंग
7. सामाजिक व पर्यावरणीय सुरक्षा (Safeguards)
  • महिला-प्रधान उपक्रमांना प्राधान्य
  • आदिवासी व संवेदनशील गटांचा समावेश
  • पर्यावरणपूरक प्रक्रियांचे पालन
  • सेंद्रिय/कमी रासायनिक वापरावर भर
8. पात्रता (Eligibility)
  • महाराष्ट्राचा शेतकरी
  • लहान / सीमांत शेतकरी (मालकी जमीन मर्यादा)
  • कृषी पाणी-अभावित गावांतील शेतकरी
  • FPO/SHG/FPC सदस्य
9. अर्ज प्रक्रिया (How to Apply)
  1. PoCRA संबंधित जिल्हा कार्यालय/कृषि विभागाशी संपर्क
  2. आधार, जमीन नोंद (7/12), बँक खाते, मोबाइल नंबर तयार ठेवा
  3. ऑनलाइन नोंदणी / पोर्टलवर माहिती भरावी (जिथे लागू)
  4. तालुकास्तरीय समितीद्वारे सत्यापन
  5. अनुदान मंजूर → कार्य आदेश → अंमलबजावणी
अर्ज प्रक्रिया जिल्ह्यानुसार बदलू शकते.
10. शेतकऱ्यांना मिळणारे मुख्य लाभ
  • हवामान बदलापासून संरक्षण
  • पीक उत्पादन व उत्पन्न वाढ
  • ठिबक / जल व्यवस्थापन सुविधांचे अनुदान
  • बियाणे, खत, सेंद्रिय इनपुट सहकार्य
  • FPO मार्फत बाजारपेठ जोडणी
  • डिजिटल मौसम अंदाज व अ‍ॅग्री-तंत्रज्ञान मार्गदर्शन
11. FAQs
प्र. PoCRA 2.0 कोणासाठी आहे?
उ. लहान, सीमांत आणि हवामान जोखमीच्या क्षेत्रातील शेतकऱ्यांसाठी.
प्र. अनुदान किती मिळू शकते?
उ. प्रकल्प घटकानुसार विविध रकमा — जल/मृदा/यांत्रिकीकरणासाठी जास्त.
प्र. गाव निवड कशी होते?
उ. शासन GR नुसार दुष्काळग्रस्त/पाणी-अभावित परिसरावर आधारित निवड.
12. निष्कर्ष

PoCRA 2.0 हा महाराष्ट्राच्या शेतकऱ्यांना हवामान बदलाशी लढण्यासाठी सक्षम करणारा सर्वात मोठा कृषी प्रकल्प आहे. या प्रकल्पामुळे जल व्यवस्थापन, मृदा सुरक्षा, उत्पादन वाढ, तंत्रज्ञान-सहाय्य, महिला-सक्षम भागीदारी, FPO विकास आणि बाजारपेठेपर्यंत थेट पोहोच यामध्ये मोठी प्रगती संभवते.

Post a Comment